Od 13 grudnia 2014 r. na producentach i dystrybutorach żywności zacznie ciążyć obowiązek stosowania nowych przepisów dotyczących znakowania środków spożywczych, zawartych w Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 1169/2011 z dnia 25 października 2011 r. w sprawie przekazywania konsumentom informacji na temat żywności. Od tej daty rozporządzenie to będzie podstawowym aktem prawym jednolicie regulującym kwestie znakowania żywności w całej Unii Europejskiej. Załącznik VI dotyczący nazwy środka spożywczego oraz towarzyszących mu danych szczegółowych stosuje się od dnia 1 stycznia 2014 r.
Rozporządzenie stanowi, że każdemu środkowi spożywczemu przeznaczonemu do dostarczenia konsumentowi finalnemu lub do zakładów żywienia zbiorowego muszą towarzyszyć informacje na temat żywności zgodnie z niniejszym rozporządzeniem, przy czym informacje na temat żywności oznaczają nie tylko te dotyczące danego środka spożywczego udostępniane konsumentowi finalnemu za pośrednictwem etykiety, ale też za pośrednictwem innych materiałów towarzyszących lub innych środków, w tym nowoczesnych narzędzi technologicznych lub przekazu ustnego.
Niniejsze rozporządzenie łączy dyrektywę 2000/13/WE w sprawie etykietowania żywności i dyrektywę 90/496/EWG w sprawie oznaczania wartości odżywczej środków spożywczych w celu zapewnienia lepszego poziomu informacji i ochrony europejskich konsumentów.
Zakres zastosowania
Niniejsze rozporządzenie stosuje się do podmiotów działających na rynku spożywczym na wszystkich etapach łańcucha żywnościowego. Ma ono zastosowanie do wszelkich środków spożywczych przeznaczonych dla konsumenta finalnego, w tym do środków spożywczych dostarczanych przez zakłady żywienia zbiorowego i do środków spożywczych przeznaczonych do dostarczenia do zakładów żywienia zbiorowego.
Niniejsze rozporządzenie stosuje się bez uszczerbku dla wymogów dotyczących etykietowania, przewidzianych w szczególnych przepisach Unii Europejskiej (UE) mających zastosowanie do szczególnych środków spożywczych.
Wymagania ogólne
Etykietowanie, prezentacja i reklama środków spożywczych nie mogą:
- wprowadzać nabywcy w błąd co do charakteru środka spożywczego, jego właściwości i działania,
- przypisywać jakiemukolwiek środkowi spożywczemu właściwości zapobiegania lub leczenia chorób ludzi (z wyjątkiem naturalnych wód mineralnych i środków spożywczych specjalnego przeznaczenia, których dotyczą inne przepisy).
Informacje na temat żywności muszą być rzetelne, jasne i łatwe do zrozumienia dla konsumenta.
Odpowiedzialność podmiotu
Podmiot, pod którego nazwą lub firmą jest wprowadzany na rynek dany środek spożywczy lub – jeżeli ten podmiot nie prowadzi działalności w Unii – importer danego środka jest odpowiedzialny za informację na temat żywności. Musi zapewnić obecność i rzetelność tych informacji zgodnie z prawem unijnym dotyczącym informacji na temat żywności oraz z wymogami odpowiednich przepisów krajowych.
W przypadku żywności opakowanej obowiązkowe informacje muszą się znajdować bezpośrednio na opakowaniu lub na załączonej do niego etykiecie.
W przypadku żywności nieopakowanej informacje na temat żywności muszą być przekazane podmiotowi otrzymującemu żywność, aby umożliwić, tam gdzie jest to wymagane, przekazywanie konsumentom finalnym obowiązkowych informacji na temat żywności.
Informacje obowiązkowe
Obowiązkowe informacje powinny być dobrze zrozumiałe i widoczne, wyraźnie czytelne oraz, w stosownych przypadkach, nieusuwalne. Wysokość „x” czcionek musi wynosić co najmniej 1,2 mm (z wyjątkiem małych opakowań lub pojemników).
Obowiązkowe jest podanie następujących informacji:
- nazwa,
- wykaz składników,
- substancje powodujące alergie lub reakcje nietolerancji (takie jak orzeszki ziemne, mleko, gorczyca, ryby, zboża zawierające gluten itd.),
- ilość określonych składników lub kategorii składników,
- ilość netto żywności,
- data minimalnej trwałości lub termin przydatności do spożycia,
- wszelkie specjalne warunki przechowywania lub warunki użycia,
- nazwa lub firma i adres podmiotu działającego na rynku spożywczym lub importera,
- kraj lub miejsce pochodzenia w przypadku niektórych rodzajów mięsa, mleka lub gdy ich pominięcie może wprowadzać konsumenta w błąd,
- instrukcja użycia, w przypadku gdy w razie braku takiej instrukcji odpowiednie użycie danego środka spożywczego byłoby utrudnione,
- w odniesieniu do napojów o zawartości alkoholu większej niż 1,2% objętościowo, rzeczywista zawartość objętościowa alkoholu,
- informacja o wartości odżywczej.
Obowiązkowe dane dotyczące nazwy, ilości netto i rzeczywistej zawartości objętościowej alkoholu muszą znajdować się w tym samym polu widzenia.
Obowiązkowe informacje muszą być podawane w języku łatwo zrozumiałym dla konsumentów, a jeśli to konieczne, w kilku językach.
Pominięcie niektórych obowiązkowych danych szczegółowych
Przepisy szczegółowe dotyczą:
- szklanych butelek przeznaczonych do ponownego użycia,
- małych opakowań,
- etykietowania dotyczącego wartości odżywczej środków spożywczych wymienionych w załączniku V,
- napojów o zawartości alkoholu większej niż 1,2% objętościowo.
Dobrowolne informacje
Informacje przekazywane na zasadzie dobrowolności muszą być zgodne z następującymi wymogami:
- nie mogą wprowadzać konsumenta w błąd,
- nie mogą być niejednoznaczne ani dezorientować konsumenta,
- muszą być, w stosownych przypadkach, oparte na odpowiednich danych naukowych.
Ponadto nie można prezentować dobrowolnych informacji na temat żywności ze szkodą dla przestrzeni dostępnej do prezentacji informacji obowiązkowych.
Komisja musi przyjąć środki zapewniające, że dane dobrowolne, informujące a) o przypadkowej obecności w żywności substancji powodujących alergie lub reakcje nietolerancji, b) o tym, czy dana żywność jest odpowiednia dla wegetarian lub wegan c) o referencyjnych wartościach spożycia dla szczególnych grup ludności itd. spełniają wymagania wymienione powyżej.
Data rozpoczęcia stosowania
Niniejsze rozporządzenie stosuje się od dnia 13 grudnia 2014 r. z wyjątkiem przepisów dotyczących obowiązku udostępniania informacji o wartości odżywczej, które będą miały zastosowanie od dnia 13 grudnia 2016 r.